بیشتر والدین تصور می‌کنند دندان‌های شیری کودک چندان مهم نیستند، چون بالاخره قرار است بیفتند! اما واقعیت این است که سلامت همین دندان‌های کوچک نقش مهمی در رشد، تغذیه و زیبایی لبخند کودک دارد. دندان‌های شیری پایه‌گذار سلامت دهان و دندان در تمام عمر محسوب می‌شوند.
در این مطلب، به سراغ ۱۰ باور رایج و اشتباه درباره دندان‌های شیری می‌رویم تا ببینیم کدام تصورات باید برای همیشه کنار گذاشته شوند و چرا مراقبت درست از دندان‌های شیری از همان سال‌های ابتدایی زندگی اهمیت دارد.
دندان‌های شیری نیاز به مراقبت ندارند چون بالاخره می‌افتند
درست است که دندان‌های شیری در نهایت می‌افتند و جای خود را به دندان‌های دائمی می‌دهند، اما این موضوع دلیل بر بی‌اهمیت بودن آن‌ها نیست. این دندان‌ها نقشی اساسی در رشد و سلامت کودک دارند؛ به او کمک می‌کنند تا به‌درستی صحبت کند و بتواند غذا را خوب بجود.
مهم‌تر از همه، دندان‌های شیری وظیفه دارند جای دندان‌های دائمی را تا زمان رویش آن‌ها حفظ کنند. اگر دندانی به دلیل پوسیدگی یا آسیب، زودتر از موعد بیفتد، دندان‌های کناری به مرور به سمت جای خالی حرکت می‌کنند. این جابه‌جایی باعث می‌شود فضای کافی برای دندان دائمی باقی نماند و در نتیجه، دندان‌های دائمی به‌صورت نامرتب رشد کنند. چنین وضعیتی معمولاً نیاز به ارتودنسی در آینده خواهد داشت.
به همین دلیل، مراقبت از دندان‌های شیری در واقع سرمایه‌گذاری برای داشتن دندان‌های دائمی سالم و مرتب در سال‌های بعد است
دندان‌های شیری نیاز به نخ دندان کشیدن ندارند
بسیاری از والدین تصور می‌کنند نخ دندان مخصوص بزرگسالان است، اما واقعیت این است که مسواک به‌تنهایی قادر نیست تمام پلاک‌ها و ذرات غذا را از فاصله بین دندان‌ها پاک کند. نخ دندان حتی برای کودکان نیز ضروری است، زیرا از پوسیدگی دندان و التهاب لثه پیشگیری می‌کند.
از زمانی که دو دندان شیری در دهان کودک با یکدیگر تماس پیدا می‌کنند، باید نخ دندان کشیدن را به‌صورت روزانه آغاز کنید. این عادت ساده کمک می‌کند دندان‌های شیری سالم بمانند و دندان‌های دائمی نیز در محیطی تمیز رشد کنند.
کودکان می‌توانند خودشان مسواک بزنند.
بسیاری از والدین فکر می‌کنند کودک از همان سال‌های ابتدایی قادر است به‌طور مستقل دندان‌هایش را مسواک بزند، اما بر اساس پژوهش‌ها، کودکان پنج‌ساله تنها حدود ۲۵ درصد از سطوح دندان‌های خود را به‌درستی مسواک می‌زنند. به همین دلیل، والدین باید تا چند سال نقش اصلی در مسواک زدن و نخ دندان کشیدن کودک را ایفا کنند.
در سنین پیش‌دبستانی، بهتر است کودک را تشویق کنید خودش مسواک بزند تا تمرین و اعتمادبه‌نفس پیدا کند، اما حتماً در پایان، شما باید مسواک زدن او را بررسی و در صورت نیاز، اصلاح کنید. نظارت مداوم والدین، کلید حفظ سلامت دهان و دندان کودک در سال‌های رشد است.
اگر دندان شیری در اثر سانحه بیفتد، اشکالی ندارد.
گاهی پیش می‌آید که دندان شیری کودک بر اثر ضربه یا زمین خوردن بیفتد. برخی والدین تصور می‌کنند چون دندان آسیب‌دیده شیری است، جای نگرانی وجود ندارد. اما همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، دندان‌های شیری نقش مهمی در سلامت دندان‌های دائمی دارند و فضای لازم برای رشد آن‌ها را حفظ می‌کنند.
در صورت آسیب یا افتادن دندان شیری، حتماً باید فوراً به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید. دندانپزشک سلامت لثه و استخوان را بررسی کرده و در صورت نیاز، با استفاده از ابزارهایی مانند حفظ‌کننده فضا (Space Maintainer)، جای خالی دندان را حفظ می‌کند تا دندان دائمی به‌درستی و در موقع مناسب رشد کند.
فقط در مواقع اضطراری باید کودک را نزد دندانپزشک برد.
برخی والدین فکر می‌کنند مراجعه به دندانپزشک تنها در مواقع اضطراری ضروری است، در حالی که بررسی‌های منظم بهترین روش برای پیشگیری از مشکلات دهان و دندان است. بسیاری از مشکلات، مانند پوسیدگی، در مراحل اولیه قابل تشخیص هستند و درمان به موقع، از پیچیدگی‌ها و هزینه‌های بیشتر جلوگیری می‌کند.
دندانپزشک همچنین برنامه‌ای مناسب برای بهداشت دهان کودک ارائه می‌دهد و پاکسازی‌های عمقی انجام می‌دهد تا دندان‌ها سالم‌تر بمانند. توصیه می‌شود کودکان به محض رویش اولین دندان، اولین ویزیت خود را داشته باشند و پس از آن، دو بار در سال برای بررسی و مراقبت مراجعه کنند.
با مسواک زدن مرتب، پوسیدگی دندان‌های شیری خودبه‌خود از بین می‌روند.
پوسیدگی دندان ناشی از تجمع پلاک است که از باقی‌ماندن ذرات غذا و رشد باکتری‌ها ایجاد می‌شود. وقتی پوسیدگی مینای دندان کودک را تخریب کند، آسیب دائمی است و دندان برای ترمیم به کمک دندانپزشک کودکان نیاز دارد، حتی اگر کودک دو بار در روز مسواک زده باشد. اگر پوسیدگی درمان نشود، ممکن است به عصب دندان برسد و مشکلات جدی‌تری ایجاد کند.
قطره آهن باعث سیاه شدن و پوسیدگی دندان‌های شیری می‌شود.
بسیاری از والدین پس از مصرف قطره آهن متوجه تغییر رنگ دندان‌های کودک می‌شوند و تصور می‌کنند این قطره باعث پوسیدگی شده است. در واقع، قطره آهن تنها ظاهر دندان‌ها را تیره می‌کند و هیچ ارتباطی با پوسیدگی ندارد، زیرا این تغییر رنگ به دلیل رسوب سطحی آهن روی مینای دندان است، نه خراب شدن آن.
می‌توان با چند اقدام ساده، مانند ریختن قطره در ته دهان کودک و شستشوی دهان با کمی آب، شدت تغییر رنگ را کم کرد. در صورت باقی ماندن رنگ تیره، دندانپزشک با جرم‌گیری یا پولیش ملایم می‌تواند رنگ طبیعی دندان‌ها را بازگرداند. بنابراین، قطره آهن مضر نیست و برای رشد سالم کودک ضروری است، کافی است نحوه مصرف و مراقبت روزانه رعایت شود.
برای پیشگیری از پوسیدگی، هر چه فلوراید بیشتر، بهتر!
فلوراید برای تقویت دندان‌ها و پیشگیری از پوسیدگی بسیار مفید است، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند موجب فلوئوروزیس شود؛ یعنی ایجاد لکه‌های سفید یا تغییر رنگ روی دندان‌های دائمی.
برای بهره‌مندی از فواید فلوراید و جلوگیری از آسیب، بهتر است پیش از مصرف با دندانپزشک مشورت کنید. دندانپزشک کودکان بر اساس شرایط هر کودک میزان مناسب فلوراید را توصیه می‌کند و با بررسی منابع فلوراید و وضعیت دندان‌ها، فلورایدتراپی مناسب را انجام می‌دهد. با رعایت این دستورالعمل، هم سلامت دندان‌ها حفظ می‌شود و هم خطر فلوئوروزیس کاهش می‌یابد.
تا قبل از رویش همه دندان‌های شیری نیازی به دندانپزشک نیست.
از زمانی که اولین دندان کودک بیرون می‌آید، احتمال پوسیدگی نیز وجود دارد، بنابراین بهتر است اولین ویزیت دندان‌پزشکی کودک را حدود یک‌سالگی برنامه‌ریزی کنید.
دندانپزشک کودکان با بررسی سلامت دندان‌ها و لثه‌ها، روتین مراقبتی مناسب به شما پیشنهاد می‌دهد و روند رشد دهان و دندان کودک را ارزیابی می‌کند. مراجعه زودهنگام مزایای دیگری نیز دارد؛ کودک با محیط، صداها و فضای مطب آشنا می‌شود، ارتباط خوبی با دندانپزشک برقرار می‌کند و مراجعات بعدی برای شما و کودک راحت‌تر و بدون استرس خواهد بود.
کودکان نباید اشعه ایکس دندان بگیرند.
اشعه ایکس دندان برای شناسایی مشکلات مخفی و راهنمایی درمان بسیار ضروری است. دندان‌پزشکان کودکان معمولاً از اشعه ایکس دیجیتال استفاده می‌کنند که تابش بسیار کمی دارد و در عین حال تصاویر دقیقی از دندان‌ها و لثه‌ها ارائه می‌دهد. این فناوری پیشرفته امکان تشخیص زودهنگام مشکلات دندانی را فراهم می‌کند و به درمان به‌موقع کمک کرده و سلامت لبخند کودک را حفظ می‌کند.
جمع‌بندی
دندان‌های شیری هرچند موقتی هستند و با دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند، اما این به معنای بی‌اهمیت بودن آن‌ها نیست و مراقبت از آن‌ها ضروری است. دندان‌های شیری سالم زمینه‌ساز رشد صحیح دندان‌های دائمی هستند و نگهداری درست آن‌ها می‌تواند از مشکلات آینده مانند پوسیدگی، خرابی، نامرتبی دندان‌ها و نیاز به ارتودنسی جلوگیری کند. با مطالعه اینمطلب با باورهای نادرست رایج درباره دندان‌های شیری آشنا شدید. اکنون بهتر است برای اطمینان از سلامت دندان‌های کودک دلبندتان و دریافت راهنمایی‌های حرفه‌ای، هرچه زودتر یک وقت ملاقات با دندانپزشک کودکتان بگیرید.
